W miejscu dzisiejszego kościoła pod wezwaniem Aniołów Stróżów w roku 1440, a według innego podania nawet już w 1428 r., zbudowano katolicki kościół pod wezwaniem św. Michała, który przez wieki był uważany za najstarsza budowlę Wałbrzycha. Z powodu dużego napływu górników z terenu hrabstwa kłodzkiego w II. połowie XIX wieku wzrosła liczba katolików. Niewielki stary kościółek nie mógł już pomieścić wiernych, dlatego tez musiano pomyśleć o budowie większego kościoła parafialnego. 27 listopada 1899 r. rozpoczęto rozbiórkę starego kościoła. W czasie budowy nabożeństwa odbywały się w kościele zastępczym, postawionym w ogrodzie nabytej w 1894 r. plebanii przy ul. Młynarskiej, konstrukcji szachulcowej firmy Carla Jägera. Na miejscu kościoła św. Michała w latach 1899-1904 zbudowano nowy kościół parafialny pod wezwaniem Aniołów Stróżów. Autorem projektu był Alexis Langer z Wrocławia. Proboszcz Ganse założył dla celów budowy kościoła tzw. Kirchbauverein. Budowa finansowana była ze środków prywatnych (książę pszczyński, książę żmigrodzki) i kościelnych, wystrój wnętrza ze zbiórek i fundacji parafian. Kamień węgielny miano położyć już w grudniu 1898 r. Konsekracja kościoła - 14 maja 1904 r.

Ceglany kościół halowy jest na rzucie krzyża łacińskiego. Dach dwuspadowy z 84-metrową wieżą nad wejściem głównym i sygnaturką na skrzyżowaniu korpusu z transeptem, z przyporami, oknami (ok. 12 m wysokości) witrażowymi. Nazwiska fundatorów witraży (Körner, Geisler, Ulke, Hausdorf, związek czeladników, iitd.) utrwalono na nich. Od wschodu budowla zamknięta jest trójbocznym prezbiterium. Wszystkie elewacje wieńczy gzyms ze złoconymi liśćmi we fryzie. W elewację południową wtórnie wmurowano wybrane, lepiej utrzymane epitafia z XVI, XVII, XVIII wieku, pochodzące z kościoła św. Michała, z którego pochodzą też ambona i chrzcielnica. Trzynawowe wnętrze halowe nakryte jest sklepieniem sieciowym, wspartym na wielobocznych, ceglanych filarach. W 1946 r. sprowadzono do kościoła ołtarz MB Częstochowskiej. W latach 1962-1964 remont wnętrz - złocenia i malowanie świątyni. Od połowy lat 80. zgłaszano pogarszający się stan ceglanej wieży kościoła - przechylenie wieży i wypadanie cegieł. Wielki remont kościoła rozpoczął się w 1996 roku i trwa do dziś. Rozpoczęto go od remontu wieży - rozebrania ceglanej konstrukcji spadzistego dachu wieży i odbudowania go jako lekkiej, na stalowym stelażu - prace zakończono w 2003 r. W 2017 r. rozpoczęto remont wieży W 3 maja 2010 został uroczyście ogłoszony kolegiatą; 15 września 2010 powołano przy niej kapitułę składająca się z księży kanoników. W kościele kolegiackim Matki Bożej Bolesnej i Świętych Aniołów Stróżów znajdują się relikwie św. Maksymiliana Marii Kolbego oraz bł. Matki Zofii Czeskiej, patronki honorowych dawców krwi.

wg i \\\"Geschichte der katholischen Pfarrgemeinde Waldenburg in Schlesien\\\", Roberta Bocka.
(uzup. moose)